Dành cho người mới tìm hiểu Phật pháp: Quy y Tam bảo là gì

83

Qui y Tam Bảo là một thuật ngữ đầy đủ của khái niệm Tam quy trong Phật giáo. Tam Bảo bao gồm ba khía cạnh quan trọng là Phật bảo, Pháp bảo và Tăng bảo. Những kiến thức này được giới thiệu cho những người mới bắt đầu tìm hiểu về Phật giáo.

Viện Hải dương học Nha Trang là một điểm đến lý thú với nhiều lứa tuổi.

Trong cuộc sống đa dạng này, việc lựa chọn một hướng đi và xây dựng một cuộc sống ý nghĩa và yên bình không phải là điều dễ dàng. Chúng ta giống như những du khách đang đứng trước một ngã tư, không biết những con đường đó sẽ dẫn đến đâu? Để chọn một con đường cho cả cuộc đời, chúng ta cần thận trọng và thông minh để tránh hối hận sau này. Tuy nhiên, quyết định này là của chúng ta, không ai có thể quyết định thay cho chúng ta. Hãy cẩn thận trong việc lựa chọn, không để người khác lôi kéo và đừng nghe những lời đánh đồng, vì đây là con đường mà chúng ta tự chọn. Lựa chọn một cách thận trọng và đi, đó là thái độ của người thông thái; còn mù quáng đi mà không quan tâm đến đâu hay đến đó, đó là hành động của người ngu dại, biến cuộc sống thành một trò chơi. Người thông minh phải quan sát kỹ, xem xét kỹ lưỡng trước khi bước chân lên một con đường nào đó.

Qui y Tam Bảo thật sự đã đặt mình trên một con đường dẫn đến hư vô. Điểm đến cuối cùng của chúng ta là đầu đường. Để thực hiện điều này, chúng ta cần có sự hiểu biết sâu sắc, nhận thức toàn diện và tinh thần tận tâm. Qui y là quyết tâm mà chúng ta đã định hình cho cuộc sống. Nếu không có kiến thức, Qui y sẽ trở nên vô nghĩa.

II. ĐỊNH NGHĨA.

Tam quy nói đủ là Qui y Tam Bảo. Tam Bảo là Phật bảo, Pháp bảo và Tăng bảo. Phật là chỉ đức Phật Thích-ca Mâu-ni, người đã tu hành và giác ngộ để trở thành một vị Phật. Pháp bảo là giáo pháp được đức Phật truyền bá để chỉ dẫn con người trên con đường tu hành. Tăng Bảo là những vị tu hành, tuân thủ luật pháp và chánh pháp của Đức Phật.

Tại sao được gọi là Phật bảo?

Có rất ít người phàm tục có thể tu hành và trở thành Phật trên thế gian này. Do đó, trong cuộc sống hàng ngày, việc gặp được một vị Phật là điều hiếm có như hoa Ưu-đàm chỉ nở một lần sau một ngàn năm. Bởi vì hiếm gặp, nó được coi là quý giá. Hơn nữa, khi giác ngộ và trở thành Phật, Ngài đã thoát khỏi vòng luân hồi của sự sanh tử và hướng dẫn những người khác cũng thoát khỏi sự sanh tử, điều này được coi là cao quý nhất trên thế gian, gọi là quý báu.

Cách gọi nào là Pháp bảo?

Chánh pháp xuất thế hi hữu do đức Phật dạy lại, khó hiểu và khó thấu đáo. Tuy nhiên, khi đã hiểu, ứng dụng tu hành có thể biến đổi cuộc sống phàm phu thành thánh nhân, và điều đó là cực kỳ quý báu. Pháp của Phật dạy là chân lý, và dù trải qua bao lâu, chân lý vẫn tỏa sáng như một viên ngọc quý. Những người đang lạc lối trong đêm tối, khi gặp được một ngọn đuốc, sẽ rất vui mừng và trân trọng. Tương tự, người học đạo khi gặp được chánh pháp cũng vui mừng và trân trọng như vậy. Như người bị chìm trong biển cả, khi thấy một con thuyền đến cứu, sẽ rất hạnh phúc và biết ơn. Người học đạo khi gặp được chánh pháp cũng như thế. Vì vậy, có câu nói “trăm ngàn muôn kiếp khó tìm gặp”.

Gọi là Tăng bảo như thế nào?

Tăng là nhóm tu sĩ học Phật, sống chung và theo tinh thần Lục hòa.- Tinh thần Lục hòa là hiếm thấy trên thế gian, vì mọi người sống đua đòi và không thể sống hòa thuận.- Lục hòa bao gồm: tương trợ nhau, không tranh cãi, đồng lòng vui vẻ, tuân thủ luật giới, hiểu biết và chia sẻ lợi ích.- Nếu ai không sống theo tinh thần Lục hòa, không gọi là Tăng.- Đối với nhóm từ bốn người trở lên, sống hòa thuận và theo tinh thần Lục hòa rất khó đối với người thế gian.- Tu sĩ sống theo tinh thần Lục hòa là điều quý báu trên thế gian.- Họ đã vơi bớt phiền não và dạy người khác làm điều tương tự.- Họ đã đạt được sự an ổn và thanh tịnh, và hướng dẫn người khác đến với sự an ổn và thanh tịnh.- Vì lí do này, họ được gọi là Tăng bảo.

Qui y có nghĩa là gì?

Qui là nơi trở về, y là nguồn động viên. Trở về và được động viên bởi Phật, Pháp và Tăng được gọi là Qui y Tam Bảo. Suốt thời gian dài, chúng ta luôn theo đuổi hạnh phúc và đau khổ trong cuộc sống, nhưng giờ đây, khi tâm thức tỉnh giác, chúng ta quyết định trở về và tìm nương tựa trong Tam Bảo. Tam Bảo là nơi chúng ta tìm gìn giữ sự an lạc, không còn đau khổ từ tạo nghiệp, mà mang lại hạnh phúc cho chúng ta. Đây là sự tỉnh giác và quyết tâm trở về của chúng ta. Sự tỉnh giác này là nền tảng cho lâu đài trí tuệ, là bước đầu trên con đường tìm hiểu sự giác ngộ. Chỉ khi nền tảng này vững chắc, lâu đài trí tuệ mới tồn tại lâu dài. Đó chính là ý nghĩa quan trọng của tinh thần Qui y.

III. QUÁ TRÌNH BẢO TỒN MÔI TRƯỜNG BÊN NGOÀI.

Qui y là mục tiêu của chúng ta khi nghiên cứu Phật Pháp. Mong muốn tu hành theo con đường mà Đức Phật đã đi là Qui y Phật. Quyết tâm áp dụng những lời dạy mà Ngài đã truyền trong kinh điển là Qui y Pháp. Đồng thời, tuân theo hướng dẫn của các Tăng để tu hành là Qui y Tăng.

Từ đây bước đi, cuộc sống của chúng ta lấy Tam Bảo làm mẫu mực, nhắm thẳng theo đó để tiến tới, không phải nghi ngờ dò dẫm như trước đây. Chúng ta là hoa tiêu, Tam Bảo là ngọn hải đăng. Hãy lái con thuyền thân mạng của chúng ta theo hải đăng đó. Song Phật pháp, người Phật tử tin theo không do dự, còn Tăng thì phải cẩn thận để tránh nhận lầm. Tăng là tập đoàn Tăng lữ sống đúng tinh thần Lục hòa, không phải tính cách cá nhân. Nếu một vị sư làm lễ Qui y cho Phật tử, vị đó đại diện cho tập đoàn. Qui y Tăng là qui y với những vị sư sống đúng tinh thần Lục hòa, không phải chỉ riêng vị sư truyền tam qui ngũ giới cho mình.

Nếu đại diện truyền qui giới có thể tu được hay không, người thọ pháp qui giới vẫn đã Qui y Tăng. Khi qui y một vị Tăng, tức là đã qui y tất cả chư Tăng, miễn là sống đúng tinh thần hòa hợp. Phật tử có quyền học hỏi tất cả Tăng chúng, không nên hạn chế ở một người thầy. Điều này mới đúng tinh thần Qui y Tam Bảo bên ngoài.

IV. QUI Y TÂM BẢO TỰ TÂM.

Pháp Phật luôn có hai mặt, Tam Bảo bên ngoài là vật thể, Tam Bảo trong tâm là bản chất. Chúng ta phát triển Tam Bảo của chính mình thông qua việc nuôi dưỡng Tam Bảo bên ngoài. Sự cân bằng giữa hai mặt này giúp chúng ta đạt đến mục tiêu chính của tu hành Phật pháp.

Tam Bảo tự tâm là gì?

Tánh giác có sẵn ở chúng ta là bảo trợ của Phật. Lòng từ bi thương xót cứu giúp chúng sinh là bảo trợ của Pháp. Tâm hòa hợp thảo thuận với mọi người là bảo trợ của Tăng. Nhờ sự bảo trợ từ Phật, chúng ta thức tỉnh tánh giác của mình và trở về nương tựa vào tánh giác của chính mình, được gọi là Qui y Phật. Nhờ sự bảo trợ từ Pháp, chúng ta khơi dậy lòng từ bi đối với chúng sinh và trở về nương tựa vào lòng từ bi của chính mình, được gọi là Qui y Pháp.

Chư Tăng từ bên ngoài thúc đẩy chúng ta để có tinh thần hòa hợp và thảo luận, trở về với tinh thần hòa hợp và thảo luận của chúng ta là Qui y Tăng. Phật Pháp Tăng từ bên ngoài là sự duyên số giúp chúng ta phát triển Phật Pháp Tăng từ bên trong. Nó giống như thầy giáo giúp học sinh mở rộng kiến thức của mình. Nếu thầy giáo cần cù mà học sinh lười biếng không chịu học, thì thầy giáo cũng trở thành vô ích.

Cũng vậy, nếu người Phật tử không nỗ lực thức tỉnh Tam Bảo trong lòng mình, thì Tam Bảo bên ngoài cũng trở thành vô nghĩa. Tam Bảo bên ngoài là điều cần thiết cho người Phật tử, nhưng giác ngộ và giải thoát chỉ có thể đạt được thông qua sự tự tâm. Chỉ biết rằng có Tam Bảo bên ngoài là bỏ quên lý lẽ. Một khi đã tin tưởng vào Tam Bảo trong lòng mình, không cần phải quan tâm đến Tam Bảo bên ngoài, đó là bỏ đi sự lẽ. Người Phật tử chân chánh phải nuôi dưỡng lòng khoan dung để vượt qua những khó khăn trên con đường tu học.

V. Nghi thức Tu hành.

Trọng tâm chính trong lễ Qui y là khi Phật tử quì trước Tam Bảo và phát nguyện ba lần: “Tôi xin suốt đời tận hiến bản thân cho Phật, cho Pháp và cho Tăng.” Câu phát nguyện này được sinh ra từ lòng thành thật của Phật tử, không phải do áp lực hay sự thúc ép từ bất kỳ ai. Ba lần phát nguyện như vậy gieo hạt giống sâu trong tiềm thức, để mãi mãi không bao giờ quên đi. Điều này thể hiện tinh thần tự giác và tự nguyện.

Hình thức nghi lễ chỉ tạo thêm ấn tượng quan trọng cho khoảnh khắc phát nguyện. Khi tu theo Tam Bảo một cách tỉnh giác, chúng ta sẽ hưởng lợi. Nếu trong quá trình tu có những thời điểm mờ mịt, quên mất Tam Bảo, chúng ta sẽ tự chịu thiệt thòi. Nhà Phật không ép buộc chúng ta phải thề những điều nặng nề để không bỏ đạo. Nếu người ta chấp nhận lời mời của người khác, sẽ được hưởng lợi, còn không thì thôi, không bị ép buộc. Chỉ khi có ý đồ gì đó, mới có những lời thề nặng để không dám bỏ. Chỉ khi hiểu được điều này, người ta mới thấy được giá trị chân thật của đạo Phật. Mọi hình thức cám dỗ và ép buộc để theo đạo, nhà Phật hoàn toàn phản đối.

Mỗi người phải hoàn toàn nhận thức về đạo Phật trước khi chúng ta có thể phát tâm đến với nó, chỉ khi đó chúng ta mới đúng với tinh thần của một Phật tử. Việc hiểu rõ đạo là điều cần thiết trước khi chúng ta có thể hành động đúng với tinh thần giác ngộ. Sử dụng các phương pháp kỳ diệu và siêu nhiên để dẫn dụ người khác vào đạo chỉ là một hình thức mê tín. Sử dụng bất kỳ quyền lợi nào để cám dỗ người khác vào đạo chỉ là cách làm sai lầm và không phù hợp với tinh thần giác ngộ. Chúng ta có trách nhiệm giải thích cho người khác hiểu rằng phát tâm của chúng ta là chân chính và chúng ta đang truyền đạt đạo một cách chân chính.

Trong buổi lễ qui y, nghi thức trịnh trọng chỉ là sự hỗ trợ cho lời phát nguyện của chúng ta để đạt được sự thành tựu hoàn toàn. Nghi lễ này không đồng nghĩa rằng chúng ta sẽ được ban phước và an lành suốt đời.

VI. XÁC NHẬN THÀNH LẬP TRƯỜNG.

Sau khi tham gia Tam Bảo, chúng ta khẳng định rõ ràng một lập trường: “Qui y Phật, không qui y thiên, thần, quỉ, vật.” Chúng ta đã xác định một cách kỹ lưỡng và kiên quyết rằng chúng ta sẽ theo đuổi giác ngộ của Phật, không có lý do nào để theo thiên, thần, quỉ, vật. Vì thiên, thần, quỉ, vật vẫn còn trong trạng thái luân hồi như chúng ta. Tuy nhiên, cũng có một số Phật tử đã qui y Phật, nhưng vẫn tiếp tục theo đuổi quỉ thần. Những người này do sự tham lợi lộc, sự mê mải vào mầu nhiệm, đã lạc đường khỏi Phật pháp. Họ thậm chí coi trọng quỉ thần hơn Phật do sự mê tín của mình. Điều này là một hiện tượng xấu và cần được nhận xét và phê bình đúng đắn từ khách quan.

Pháp của Phật là chân lý, giúp đỡ chúng sanh một cách thiết thực, như một bác sĩ đối với bệnh nhân. Vì lẽ chân thực này, chúng ta không nên theo ngoại đạo tà giáo. Chúng ta tự cho rằng yêu chuộng chân lý và mong muốn thoát khỏi khổ đau là đủ, không cần bị lôi kéo bởi ngoại đạo tà giáo. Chỉ có những kẻ không hiểu chân thực này mới có những hành động vô lý như vậy. Dù có những phép tà ngoại linh thiêng, chúng ta cũng không tham gia theo họ. Hoặc dù họ có những phương thuốc đặc biệt để chữa bệnh, nhưng như một tín đồ Phật, chúng ta sẽ chấp nhận chết chứ không xin xỏ. Thân này dù giữ gìn cẩn thận, cuối cùng cũng sẽ hủy hoại, và rơi vào đường tà kiếp khó thoát ra.

Chúng ta đã chọn lựa những người tốt, những người có đức hạnh, để làm bạn đồng hành trong cuộc sống. Còn những người xấu, những người ác, chúng ta phải tránh xa. Vì như câu “gần mực thì đen, gần đèn thì sáng”, hoặc “gần người có tật, mình cũng bị tật; gần người thơm, mình cũng được thơm”. Vì vậy, chúng ta phải dũng cảm đi trên con đường mà đã chọn, dù có bị khinh miệt. Bởi chúng ta không phải là người mù quáng, chúng ta biết bỏ cái tốt để tránh cái xấu. Sự quyết định và lập trường rõ ràng là dấu hiệu của người có ý chí kiên cường. Nếu người tu hành thiếu ý chí này, dễ bị lệch hướng.

Kết luận thứ bảy.

Qui y Tam Bảo là cơ sở quan trọng cho tòa nhà giác ngộ, là bước đầu trên con đường giải thoát, là những bước đầu trên con đường trở về quê hương không thể tưởng tượng được. Để xây dựng một tòa nhà vững chắc, cần phải có một nền móng vững chắc. Để tiến lên trên con đường giải thoát, cần phải bước đi chắc chắn. Để đạt được sự yên bình ở quê hương không thể tưởng tượng được, cần phải bước đi đúng hướng trên con đường trở về. Nếu thiếu Qui y Tam Bảo, không thể xây dựng được tòa nhà giác ngộ. Nếu không có bước đầu, không ai có thể leo lên cây thang giải thoát. Nếu những bước đầu trên con đường về quê hương đã sai, thì hàng ngàn bước sau càng đi càng sai.

Qui y Tam Bảo có tầm quan trọng vô cùng, và nó là cửa chính để tiếp cận với đạo Phật. Điều này đồng nghĩa rằng, nếu không đi qua Qui y, việc học Phật sẽ trở nên thiếu căn bản. Vì vai trò quan trọng của Qui y, người Phật tử cần phải cẩn trọng khi phát nguyện Qui y. Đừng chỉ vì mong có phước, tránh bệnh hoạn, hay để gia đình được an lành mà phát nguyện Qui y. Những điều này chỉ mang tính mê tín và không phù hợp với tinh thần tự giác và tự nguyện của Đạo Phật.

≫ Dành cho những người mới học Phật: Đạo Phật.

Trích “Bước đầu tìm hiểu Phật”, HT Thích Thanh Từ.